راهنمای کامل نگهداری و تکثیر یوکای زنگوله ای در خانه - زعفران

یوکا چیست؟

یوکا نام یک سرده از گیاهان چندساله است که شامل بیش از 40 نوع گونه مختلف از درختچه ها و درختان می گردد. برخی از این گونه ها گیاه آپارتمانی هستند که همگی آن ها با عنوان یوکای زنگوله ای شناخته می شوند. یوکا گیاه بومی مکزیک و منطقه کارائیب است. یوکا ظاهری مجذوب نماینده و رشد آهسته ای دارد و مهم ترین ویژگی آن این است که به شدت در برابر خشکسالی مقاوم است.

اگرچه بعد از گذشت زمانی نسبتا طولانی، یوکا به قدری رشد می نماید که دیگر نمی توانید از آن در فضای بسته نگهداری کنید اما با توجه به رشد بسیار آهسته این گیاه، می توانید سال ها از آن به عنوان گیاه آپارتمانی و در فضای بسته نگهداری کنید.

اگر حیوان خانگی دارید، در انتخاب یوکا به عنوان گیاه آپارتمانی خود احتیاط کنید چرا که همه قسمت های این گیاه برای سگ ها، گربه ها و بعلاوه اسب ها سمی هستند.

جدول اطلاعات کلی در خصوص گیاه

نگهداری از گیاه یوکای زنگوله ای

اگر بتوانید شرایط مناسبی برای گیاه یوکا فراهم کنید، نگهداری از آن کار سختی نیست. یوکا به مراقبت های زیادی احتیاج ندارد و کمی بی توجهی را می پسندد. البته باید در آبیاری گیاه یوکا دقت کنید چرا که آبیاری بیش از حد خیلی سریع این گیاه را تحت تأثیر قرار می دهد. شل شدن ساقه های یوکا نشانه این است که گیاه بیشتر از احتیاجش آب دریافت نموده است.

برای اینکه برترین شرایط را برای رشد یوکا فراهم کنید، گیاه را در مکانی پرنور قرار دهید که رطوبت نسبتا کمی داشته باشد. علاوه بر این، بیشتر آفت ها به یوکا حمله نمی نمایند. البته در برخی شرایط شپشک برای این گیاه مسائلی ایجاد می نماید. معمولا گیاه یوکا به تدریج برگ های پایینی خود را از دست می دهد. در طبیعت، این برگ ها آویزان می شوند و به شکل یک دامن اطراف تنه گیاه را احاطه می نمایند. این چشم انداز باعث می گردد یوکا بیشتر شبیه به یک درخت به نظر برسد و ظاهر مجذوب نماینده تری داشته باشد.

نور

برای نگهداری از گیاه یوکا در فضای بسته، مکان پرنوری را انتخاب کنید که در معرض نور مستقیم نباشد. اگر یوکا نور کافی دریافت نکند، رشد گیاه آهسته تر می گردد. در این شرایط، گیاه به مرور زمان کم پشت تر می گردد. از طرفی دیگر، اگر یوکا در معرض نور مستقیم و شدید خورشید قرار بگیرد، روی برگ های گیاه لکه های سفید ایجاد می گردد یا نوک برگ ها خشک و قهوه ای می شوند.

خاک

در طبیعت، گیاه یوکا در خاک های ماسه ای و خشک بیابان ها رشد می نماید. برای نگهداری از یوکا در گلدان، باید از خاک های مخلوط گلدان که سبک تر هستند و زهکشی مناسبی دارند بهره ببرید. یوکا به خاکی ویژه که از ترکیبات خاصی تشکیل شده باشد یا خاکی که غنی باشد احتیاج ندارد. لازم نیست برای نگهداری از یوکا یک خاک گران قیمت بخرید. یک خاک مخلوط گلدان که مقرون به صرفه قیمت هم باشد کافی است. فقط برای اینکه خاک زهکشی بهتری داشته باشد، مقداری شن درشت و پرلایت به آن اضافه کنید.

آب

گیاه یوکا به آبیاری بیش از حد بسیار حساس است. در طول فصل رشد یعنی بهار و تابستان، هفته ای یک بار یوکا را آبیاری کنید. البته از زهکشی مناسب خاک و گلدان مطمئن شوید و بین دو نوبت آبیاری اجازه دهید خاک کاملا خشک گردد. در زمستان، نوبت های آبیاری را کاهش دهید. هر چند هفته یک بار برای آبیاری اقدام کنید. حتی ممکن است آبیاری کمتر از این هم برای گیاه شما کافی باشد. در هر نوبت آبیاری، آب اضافی داخل زیر گلدانی را که از سوراخ های زهکشی خارج شده است تخلیه کنید. هرگز نباید این آب اضافی در زیرگلدانی یوکا باقی بماند.

دما و رطوبت

گیاه یوکا با آب وهوای بیابانی سازگار است. در مناطقی که آب وهوای بیابانی دارند، دما در طول روز به بالاتر از 33 درجه سانتی گراد می رسد و شب ها تا منفی یک درجه سانتی گراد هم کاهش پیدا می نماید. بنابراین، یوکا می تواند تا حد زیادی با شرایط و نوسانات دمایی در فضاهای بسته سازگار گردد.

گیاه یوکا در محیطی با رطوبت میانه به خوبی رشد می نماید، اما به عنوان یک گیاه بیابانی در محیط های کاملا خشک هم با مسئله ای روبرو نمی گردد و لازم نیست برای این گیاه غبارپاشی انجام دهید.

کود

وقتی که از یوکا در فضای بسته نگهداری می کنید، ضروری است در طول فصل رشد گیاه خود را تغذیه کنید. برای تغذیه یوکا از کودهای مایع یا آهسته رهش بهره ببرید و بر اساس دستورالعمل های درج شده روی بسته بندی این محصولات کوددهی را انجام دهید. معمولا ماهی یک بار کوددهی کافی است.

هرس گیاه یوکا

ممکن است در برخی مواقع گیاه یوکا به مقدار رشد کند که برای نگهداری از آن در فضای بسته با مشکل روبرو شوید. در این شرایط می توانید گیاه خود را هرس کنید. البته نحوه صحیح هرس کردن یوکا با روش های سنتی و متداول هرس کردن کمی تفاوت دارد. باید هرس یوکا را در اوایل بهار انجام دهید.

برای هرس این گیاه، آن را به آرامی از گلدان خارج کنید و با استفاده از یک قیچی باغبانی یا هرس کن تیز تنه گیاه را از وسط نصف کنید. قسمت ریشه دار تنه را دوباره در گلدان بکارید و گلدان را به خوبی آبیاری کنید. بعلاوه باید مراقبت هایی را که قبل از هرس انجام می دادید ادامه دهید. بعد از گذشت چند هفته، گیاه رشد مجدد خودش را آغاز می نماید و می توانید برگ ها و ساقه های تازه را مشاهده کنید. بعد از هرس کردن، ظاهر یوکا تغییری نمی نماید و فقط ساقه ها و برگ ها کوتاه تر از قبل هستند. بعلاوه می توانید از قسمت بالایی تنه هم برای تکثیر گیاه بهره ببرید و آن را در یک گلدان مناسب بکارید.

تکثیر گیاه یوکا

برای تکثیر این گیاه می توانید از چند روش بهره ببرید. یک روش که مخصوص گیاهانی است که بیش از مقدار بلند شده اند، با کاشتن قسمت بدون ریشه تنه گیاه بعد از هرس کردن انجام می گردد. اما تکثیر یوکا با روش تقسیم یا با استفاده از پاگیاه روش های بهتری هستند و احتمال موفقیت در آن ها بیشتر است. پاگیاه ساقه ای جانبی است که از انتهای تنه اصلی گیاه منشعب می گردد و روی خاک رشد می نماید. بعلاوه بهتر است در پاییز برای تکثیر یوکا اقدام کنید. از آنجا که در پاییز سرعت رشد گیاه کند می گردد، اقداماتی که برای تکثیر گیاه انجام می دهید آسیب کمتری به گیاه وارد می نماید. برای تکثیر یوکا با این روش ها باید مراحل زیر را انجام دهید.

• اگر یوکای شما به مقدار کافی رشد نموده است و به یک گیاه بالغ تبدیل شده است، گیاه را از گلدان خارج کنید.
• برای تکثیر گیاه با روش تقسیم، ریزوم های گیاه را جدا کنید و هر یک از آن ها را در یک گلدان تازه بکارید.
• برای تکثیر گیاه با استفاده از پاگیاه، باید صبر کنید تا این ساقه های جانبی برگ دار شوند. زمانی که پاگیاه برگ دار گردد می تواند به مقدار کافی کلروفیل فراوری کند. پاگیاه برای اینکه زنده بماند به این مقدار از کلروفیل احتیاج دارد و پاگیاه هایی که هنوز برگ دار نشده اند برای اینکه زنده بمانند به گیاه مادر وابسته هستند.
• با استفاده از یک چاقوی تیز، پاگیاه را از گیاه مادر جدا کنید. انتهای پاگیاه به ریشه گیاه مادر متصل است. باید پاگیاه را همراه با قسمتی از ریشه گیاه مادر که به آن متصل است جدا کنید.
• پاگیاهی را که جدا نموده اید در یک گلدان تازه بکارید و برای این کار از خاک تازه بهره ببرید.
• گیاه تازه را به خوبی آبیاری کنید. ضروری است خاک را مرطوب نگه دارید اما مراقب آبیاری بیش از حد باشید. نباید خاک کاملا خیس گردد.
• پاگیاه ها به سرعت آغاز به ریشه زدن می نمایند و در طول چند هفته به مقدار کافی ریشه خواهند داشت. بعد از اینکه ریشه ها به مقدار کافی رشد کردند، مدت کوتاهی طول می کشد تا رشد برگ ها آغاز گردد.

تعویض گلدان برای گیاه یوکا

اگر گیاه یوکا به مقدار ای رشد نموده باشد که ریشه هایش مقداری از فضای گلدان را پر نموده باشند، باز هم به خوبی رشد می نماید. البته اگر گیاه به مقدار ای سنگین نگردد که باعث افتادن گلدان بگردد. معمولا به مدت دو یا سه سال احتیاج نیست برای تعویض گلدان اقدام کنید.

تعویض گلدان برای یوکاهای بزرگ تر می تواند سخت باشد. بنابراین، باید از روش تعویض خاک بهره ببرید. در این روش، سطح رویی خاک (تقریبا 5 سانتی متر) را از گلدان خارج کنید و به جای آن از خاک تازه بهره ببرید.

تعویض گلدان برای یوکاهای کوچک تر کار آسانی است. کافی است گیاه را به گلدانی انتقال دهید که یک سایز بزرگ تر باشد و برای پر کردن گلدان تازه از خاک تازه بهره ببرید.

آفت ها و بیماری های رایج

در نگهداری از این گیاه با مسائل زیادی از ناحیه آفت ها روبرو نمی شوید. اما باید مراقب برخی از آفت ها مانند شته ها و شپشک های آردی باشید. البته بارها مشاهده شده حشراتی که به آگاوه ها (نام سرده ای از گیاهان) حمله می نمایند، گیاه یوکا را هم مورد هجوم خود قرار می دهند. این حشرات برگ های گیاه را سوراخ می نمایند و آب داخل آن ها را می مکند. اگر روی برگ های یوکا لکه های کوچک قهوه ای مشاهده کردید، به احتمال زیاد همین حشرات به گیاه شما حمله نموده اند. برای حل این مشکل باید از صابون های حشره کش بهره ببرید و اسپری کردن این محلول ها را تا جایی ادامه دهید که دیگر نشانه ای از وجود آفت مشاهده نکنید.

در کنار مسائل خفیفی که آفت ها برای گیاه یوکا ایجاد می نمایند، ممکن است این گیاه به بیماری های قارچی هم دچار بگردد. بیماری های قارچی با لکه های سیاه رنگی که روی قسمت های مختلف گیاه ایجاد می گردد خود را نشان می دهند. علاوه بر اینکه ساقه ها و برگ های یوکا به آبیاری از بالا بسیار حساس هستند، آبیاری به این روش باعث می گردد که رطوبت زیادی به قسمت های مرکزی و متراکم گیاه سرایت کند که عاملی مؤثر در دچار شدن گیاه به بیماری های قارچی است. برای ریشه کن کردن این بیماری ها، گیاه را با قارچ کش های حاوی مس یا روغن چریش درمان کنید و تا زمانی که آسیب های ناشی از بیماری کاهش پیدا نمایند درمان را ادامه دهید.

گل دهی گیاه

گیاه یوکا یکی از گزینه های محبوب برای کاشتن در باغچه است چرا که این گیاه در فصل گل دهی تعداد زیادی گل می دهد. اگر یوکای شما گل نمی دهد، باید نکات زیر را آنالیز کنید و اگر ضروری است تغییراتی ایجاد کنید.

• گیاه به مقدار کافی تغذیه نشده است و به کوددهی احتیاج دارد.
• خاک گیاه کمبود مواد مغذی دارد. برای بهبود شرایط خاک می توانید از کودهای سرشار از فسفر یا پودر استخوان بهره ببرید.
• گیاه به بیماری قارچی دچار شده است و علت آن هم آبیاری بیش از حد است. گیاهانی که به بیماری قارچی دچار می شوند توانایی گل دهی را از دست می دهند.
• گیاه هنوز بالغ نشده است. ممکن است چند سال طول بکشد تا یوکا بالغ گردد و گل دهی خود را آغاز کند. اگر گیاه شما جوان است باید کمی شکیبا باشید و اطمینان داشته باشید که در آینده گل های گیاهتان را می بینید.

منبع: Thespruce