پهلوان دو متری ایران؛ یزدی بزرگ که بود؟ - زعفران

امین رحیمی| متولد شهر تفت بود و نامش ابراهیم حلاج یزدی بود و بعد ها به یزدی بزرگ مشهور شد و ماجرایش این بود: در بیست سالگی پیروز شد تمامی پهلوانان یزد را مغلوب کند و آوازه قدرت و هیکل ورزیده و مهارتش در کشتی به تهران رسید و به دستور وزیر دربار ناصرالدین شاه به تهران آورده شد.

پهلوان ابراهیم پس از ورود به تهران حسب الامر شاه با پهلوان مرکز که پهلوان شعبان سیاه بود کشتی گرفت و او را مغلوب کرد و مفتخر به اخذ بازوبند پهلوانی شد...

ناصرالدین شاه امر کرد از سراسر ایران پهلوانان نامی برای کشتی گرفتن به تهران بیایند و در حضور او با ابراهیم جوان مبارزه نمایند. پهلوان یزدی با پهلوانان و کشتی گیران مشهور زمانه کشتی گرفت و همه آن ها را مغلوب کرد؛ از آن جمله پهلوان ابوالقاسم قمی، پهلوان صفر کرمانشاهی، پهلوان مهدی مراغه ای، پهلوان یحیی قزوینی و پهلوان ابراهیم سیستانی... یزدی در همه عمر پشتش به خاک نرسید و تا انتها عمر این بازوبند را حفظ کرد.

شرایط بدنی ابراهیم یزدی هم شگفتی ساز بود و این طوری بود: پهلوان یزدی مردی بود بلندقامت و درشت استخوان که در عین حال بدنی متناسب داشت. قدش حدود 2 متر و وزنش بدون لباس، 61 من یعنی 183 کیلو بوده است. ولی فقط این نبود و معروفیت پهلوان باشی دربار قاجار به خاطر قدرتش و هیکلش نبود؛ داستانی داشت این مرد.

ماجرای پهلوان در حضور شاه قاجار

درباره پهلوان یزدی روایت ها نقل کرده اند و داستانش را فراوان گفته اند که این بود: مردی بود خوش قلب، باصفا و جوانمرد به طوری که در سراسر زندگی مورد احترام قلبی مردم و رجال مملکت بود و هیچ وقت برای خارج کردن حریف از میدان به رفتار خلاف مردانگی متوسل نمی شد. در دوستی، باوفا و درباره کسانی که به او خدمت و محبت کرده بودند، حق شناس بود.

درباره یزدی باز روایت کرده اند: ابراهیم یزدی ارادت خاصی به سادات داشت. روزی پهلوانی از بروجرد به نام سید محمد سعادتمند ملقب به پهلوان آقا مشهدی برای کشتی گرفتن با پهلوان به دربار ناصرالدین شاه می آید. مراسم کشتی در حضور ناصرالدین شاه برگزار می گردد و زمانی که پهلوان یزدی پیروز میدان بوده به شاه درخواست انتها کشتی را می دهد و می گوید که من به احترام سادات، این پهلوان را خاک نخواهم کرد.

این گونه بود که کار یزدی بزرگ در روزگار خودش به جایی رسیده بود که چنین شده بود: در یکی از سفر های ناصرالدین شاه موقع خارج شدن از تهران، پهلوان یزدی سوار بر اسب تنومندی پیشاپیش کالسکه سلطنتی حرکت می کرد و صلابت و درشتی اندام او به قدری توجه مردم را جلب کرده بود که کسی متوجه شخص شاه نبود. تا اینکه حاجب الدوله مراتب را به اطلاع شاه رسانید که پهلوان یزدی خیلی توجه مردم را به خود جلب کرده است، خوب است اعلیحضرت سر خود را از کالسکه بیرون بیاورند تا مردم ایشان را دیدن نمایند. ناصرالدین شاه می گوید مانعی ندارد، بگذارید مردم او را دیدن نمایند، زیرا من هم او را دیدن می کنم.

عکسی از یک مسابقه کشتی در دوره قاجار ـ گمان می رود مرد تنومندی که در میانه تصویر چوب دستی دارد و کشتی را دیدن می نماید پهلوان یزدی باشد

ماجرای چوب دستی پهلوان

یزدی بزرگ عمری با عزت زیست و عاقبت در سال 1281 شمسی در 73 سالگی درگذشت و پیکرش در شهر مقدس قم آرام گرفت. وی در اواخر عمر به پا درد مزمن مبتلا شده بود و با عصا راه می رفت، اما در آن حال هم مردی منحصربه فرد بود و مهدی بامداد حکایت جالبی دارد در کتاب توضیح حال رجال ایران که خودش حُسن ختام است درباره یزدی بزرگ و این گونه است:

پهلوان یزدی در خیابان ناصرخسرو از سمت میدان سپه کوچه اول، دست چپ، خانه ای داشت. این کوچه، چون پهنای خیلی کمی داشت جمعی نام آن را کوچه آشتی کنان گذاشته بودند، اما معروفیت این کوچه بیشتر به نام کوچه پهلوان یزدی بود. چند سالی بود که وی در اواخر عمر از هر دو پا عاجز شده بود و نمی توانست بدون دو چوب زیر بغل راه برود.

وی عصر ها با همان دو چوب از خانه خود بیرون می آمد و سر کوچه در کنار خیابان برای او نیمکتی گذاشته بودند که بر روی آن می نشست و خیابان و عابرین را دیدن می کرد.

روزی دو نفر از پهلوانان از آنجا می گذشتند. هر دو نفر به نزد پهلوان یزدی آمدند و یزدی از آن دو پهلوان احوالپرسی کرد و جویای اوضاع و احوال آنان گشت. پهلوانان به پهلوان یزدی بزرگ گفتند که در زورخانه مشغولیم و گاهی هم کشتی می گیریم. پهلوان یزدی به آنان خطاب کرد و گفت: من این چوب دستی خودم را با یک دست خود بر زمین فشار می دهم اگر هر دو نفرتان با هم توانستید آن را از جا بکنید آن وقت من می دانم که شما زورمند و پهلوان هستید.

از این گفته پهلوان یزدی به هر دو نوچه پهلوان خیلی برخورد و به همین جهت هر دو با هم سخت مشغول زورآزمایی شدند و با تمامی توان و نیروی خود سعی کردند که چوب دستی او را از زمین بنمایند، اما هر قدر که زور زدند، نتوانستند و چوب دستی که به نیروی دست پهلوان یزدی پیر بر زمین فشرده شده بود حتی از جای خود تکان هم نخورد!

پس پهلوان یزدی به آنان خطاب کرد و گفت: هنوز پهلوان حقیقی نشده اید، باز هم باید کار کنید تا پهلوان حقیقی شوید.

عکسی منسوب به پهلوان یزدی در دوران کهنسالی به همراه 2 نفر از خادمان دربار قاجار در طرفین وی