7 علت که باعث توقف رشد گیاه آپارتمانی می گردد - زعفران

مهم ترین دلایل توقف رشد گیاه؛ برای حل مشکل چه کار کنیم؟

اگر گیاهی که از گلخانه به خانه آورده اید و متوجه شده اید که رشد نمی نماید و در عین حال به نظر می رسد که مسئله ای هم ندارد و خشک نمی گردد، احتمالا در یکی از شرایط زیر قرار گرفته است.

1. کاشت در فصل و موقعیت نامناسب و توقف رشد گیاه

وقتی گیاهی را در فصل نامناسب یعنی خارج از فصل رشدش می کرد، به این معنی است که دمای محیط و دمای خاک، برای گیاه مناسب نیست. کاشت در فصل نامناسب می تواند باعث کاهش باردهی گیاه گردد و چون دمای خاک مناسب نیست، گیاهان برای جوانه زدن دچار مشکل می گردد.

گیاهانی که محصولات خوراکی دارند و محصول آن ها در فصل گرم سال می رسد، در بهار کاشته می شوند. گیاهانی که در فصل سرد سال بار می دهند، در پاییز کاشته می شوند. همواره قبل از کاشت و تکثیر گیاه حتما فصل رشد آن را در نظر بگیرید و از تقویم برای پیدا کردن زمان مناسب بهره ببرید.

اگر می خواهید باغچه شما همواره در تمام طول سال گل های زیبا داشته باشد، باید گیاهان مختلفی بکارید که فصل رشد و گل دهی آن ها با هم متفاوت باشد.

موقعیت کاشت گیاه هم اهمیت دارد چون روی میزان نوری که گیاه دریافت می نماید، تاثیر می گذارد. برای انتخاب زمان و مکان مناسب کاشت گیاه به این نکات توجه کنید:

• گیاهان را در مکانی که امکان وزش باد دارد قرار ندهید چون باد می تواند برگ های گیاه را دچار مشکل کند؛ به ویژه در گیاهان جوان.
• گیاهان را در محیط تاریک و کم نور نگذارید مگر اینکه گیاه شما به قسمت تاریک خانه عادت نموده باشد یا کلا گیاهی باشد که به نور احتیاج ندارد.
• گیاهان را جایی نگذارید که نور شدید میانه روز را دریافت نمایند. این نور شدید به راحتی می تواند باعث سوزاندن برگ گیاهان گردد.
• گیاهان را در فضایی که دمای خیلی بالایی دارد قرار ندهید چون دمای زیاد می تواند خاک را خشک کند مگر اینکه بتوانید آب مورد احتیاج گیاه را تامین کنید.
• گیاهانی به عنوان گیاه همراه در کنار هم بکارید اما در انتخاب گیاه همراه دقت کنید چون انتخاب گیاه اشتباه می تواند مانع رشد گیاه اصلی گردد.
• گیاهان را در جای شلوغ و گلدان های کوچک و تنگ نکارید. گیاه برای رشد کردن به فضای کافی احتیاج دارد. گلدانی را انتخاب کنید که حداقل 5 سانت بزرگ تر از خود گیاه یا سیستم ریشه آن باشد. برای گیاهانی که در باغچه می کارید، حتما فضای مناسبی برای بین گیاهان در نظر بگیرید.

2. شوک جابه جایی و توقف رشد گیاه

شوک جابه جایی زمانی اتفاق می افتد که گیاهان نتوانند خودشان را با موقعیت تازه وفق دهند. اگر گیاه شما ضعیف شده احتمالا به همین علت است که دچار شوک جابه جایی شده است. ظاهر پژمرده، ریزش برگ و توقف رشد گیاه یا کاهش رشد آن، از نشانه های شوک جابه جایی است.

گیاهانی که سیستم ریشه ای کم عمق دارند در برابر شوک جابه جایی آسیب پذیرترند. بنابراین، به این گونه گیاهان باید بیشتر توجه کنید. سیستم ریشه قوی می تواند به کاهش آسیب ناشی از شوک جابه جایی یاری کند زیرا گیاه شما به سرعت بهبود می یابد. نکات زیر به مقابله با شوک جابه جایی یاری می نماید:

• سیستم ریشه باید در طول جابه جایی مرطوب بماند. بنابراین همواره قبل از کاشت گیاه، آن را به طور کامل آبیاری کنید. در غیر این صورت، خشکی ممکن است به ریشه ها آسیب و فشار وارد کند.
• آب دادن کامل پس از انتقال گیاه لازم است زیرا احتمال شوک جابه جایی را به حداقل می رساند.
• چه در حال تغییر گلدان، تکثیر یا نشاکاری باشید، از ایجاد مزاحمت بی مورد برای سیستم ریشه خودداری کنید و با دقت گیاه را نگهداری کنید. ریشه باید همانطور که هست منتقل گردد، مگر زمانی که به پوسیدگی ریشه آلوده شده باشد. در این مورد، کوتاه کردن ریشه های بیمار و آسیب دیده، بسیار مهم است.
• اگر در حال اجرا هرس ریشه هستید، حتما چند برگ و شاخه را هرس کنید تا تعادل ایجاد گردد. یک محلول کود تقویت نماینده ریشه برای تشویق رشد ریشه اضافه کنید.
• سعی کنید تا حد امکان محیط رشد قبلی را تکرار کنید، این شامل حفظ همان نوع خاک، زهکشی و دما است.
• اجازه دهید گیاه طی چند روز خود به خود بهبود یابد. تمام موارد شوک جابه جایی اثرات طولانی مدت ندارند. همانطور که گیاه آغاز به تطبیق با مکان تازه می نماید، متوجه بهبود ظاهر گیاه خواهید شد.
• زمان بندی اهمیت دارد. برترین زمان برای پیوند یا تکثیر، اوایل بهار یا اواخر پاییز است.

3. شرایط نامطلوب خاک

خاک نقش مهمی در رشد گیاهان دارد؛ چه در گلدان کاشته باشید چه در باغچه. خاک مهم ترین منبع تامین نماینده میکروارگانیسم های ضروری مورد احتیاج گیاه است. برترین خاک برای گیاه خاکی است که میکرارگانیسم های بیشتری داشته باشد. خاک سالم مساوی با گیاه سالم است.

هر چند سال باید خاک را آنالیز کنید تا متوجه شوید که ریزمغذی ها و درشت مغذی های مورد احتیاج گیاه را دارد یا نه. تست خاک، اطلاعات دقیقی در خصوص میزان مغذی بودن خاک می دهد.

خاک مناسب باید سیستم ریشه را محکم کند، گیاه را در حالت عمودی نگه دارد، آب را حفظ کند، گیاهان را از فرسایش محافظت کند و مواد مغذی را تامین کند.

خاک مانند انبار مواد غذایی برای گیاهان است؛ بنابراین استفاده از خاک نابارور و ضعیف می تواند باعث توقف رشد گیاه گردد. می توانید شرایط خاک را به روش های زیر بهبود بخشید:

• مواد مغذی ارگانیک مثل کمپوست به خاک اضافه کنید تا آن را تقویت کند. کمپوست بعلاوه به عنوان منبع غذایی برای موجودات زنده خاک عمل می نماید.
• از فشرده کردن خاک خودداری کنید؛ زیرا جریان هوا و حرکت آب را کاهش می دهد. باغچه یا باغ کوچک خود را به قسمت های کوچکی تقسیم کنید که از رفت و آمد و وزن بدن و پا و وزن تجهیزات، محافظت گردد.
• برای بهبود احتباس آب و خنک نگه داشتن خاک در طول تغییرات شدید آب وهوایی، سطح خاک را مالچ بپاشید. مالچ پاشی رشد علف های هرز را هم کاهش می دهد. رشد این علف ها می تواند مواد مغذی خاک را مصرف کند.
• تناوب زراعی را تمرین کنید و محصولات پوششی را برای جلوگیری از آفات و بیماری ها اضافه کنید. این کار از تخلیه مواد مغذی جلوگیری می نماید. البته این مورد برای گلدان و باغچه های کوچک نیست.
• قبل از کاشت، خاک را با کود برای افزایش حاصلخیزی، درمان کنید. برای افزودن مواد مغذی، کود را در طول فصول رشد گیاهان تکرار کنید.
• هر گیاه دارای محدوده pH ترجیحی خاک است که نشان می دهد خاک باید اسیدی، خنثی یا قلیایی باشد. مطمئن شوید که pH مناسب را حفظ می کنید. می توانید از اصلاح نماینده های خاک برای رساندن PH در محدوده مناسب برای گیاهان خود بهره ببرید؛ اما این کار باید چند هفته قبل از کاشت انجام گردد.

4. آبیاری نامناسب

آب یکی از عناصر حیاتی برای تمام مراحل رشد گیاه است؛ زیرا 85 تا 95 درصد وزن گیاه را آب تشکیل می دهد. علاوه بر این، به جوانه زنی بذر، انتقال مواد مغذی، تعرق، فتوسنتز و پشتیبانی از سلامت گیاه یاری می نماید. هر گیاه بسته به فصل، دما و نوری که در آن واقع شده است، احتیاج آبیاری خاص خود را دارد. کمبود آب یا مالچ پاشی می تواند دمای خاک را افزایش دهد که گیاه را تحت فشار قرار می دهد.

آبیاری کم یا آبیاری بیش از حد می تواند به طرق مختلف بر توقف رشد گیاه تأثیر بگذارد؛ بنابراین موارد زیر را در نظر داشته باشید و تعادل آب گیاه را حفظ کنید:

• برای جلوگیری از آبیاری بیش ازحد، گیاهان فضای باز را در خاک باغچه با زهکشی عالی بکارید و برای جلوگیری از مسائل آبیاری از گلدان هایی با سوراخ های زهکشی بهره ببرید.
• افزودن بیش از حد آب در نهایت منجر به پوسیدگی ریشه به علت کمبود اکسیژن می گردد. اضافه کردن آب کمتر، مانع از انتقال مواد مغذی در سیستم گیاه و منجر به ضعیف شدن گیاه می گردد.
• گیاهان را در اوایل روز آبیاری کنید تا آب در طول روز به درستی تبخیر گردد.
• گیاهان در هوای گرم نسبت به هوای سرد به آب بیشتری احتیاج دارند.
• همواره قبل از اضافه کردن آب، خاک را آنالیز کنید. می توانید از تست انگشت یا رطوبت سنج بهره ببرید.

5. نور نامناسب

نور به گیاهان برای فتوسنتز یاری می نماید؛ بنابراین عنصری حیاتی برای بقای گیاه است. اما میزان زیادی از هر چیزی که گیاه احتیاج دارد؛ برای آن مضر است، از جمله نور.

قرار گرفتن در معرض نور بیش ازحد، گیاه را می سوزاند، در حالی که نور کمتر از حد لازم، باعث می گردد گیاهی بدون برگ و ساقه دار داشته باشید که ظاهر زیبایی ندارد.

این شرایط رشد کلی گیاه و ظرفیت گل دهی را کاهش می دهد. بعلاوه ممکن است در نهایت رنگ برگ گونه های متنوع را از دست بدهید.

قبل از انتخاب مکان، میزان نور مورد احتیاج گیاه خود را در نظر بگیرید. این برای گیاهانی که در باغچه می کارید مهم است چون انتقال آن ها به مکان تازه، سخت است.

گیاهان گلدانی را می توان به راحتی از یک نقطه به نقطه دیگر منتقل کرد. بر اساس احتیاج به نور، گیاهان به سه دسته تقسیم می شوند: گیاهان کم نور (سایه یا نور با میزان 50 تا 250 فوت کندل)، گیاهان با نور میانه (نور جزیی خورشید یا 250 تا 1000 فوت کندل)، و گیاهان با نور زیاد (آفتاب کامل یا بیش از 1000 فوت کندل).

• هنگام برنامه ریزی برای کاشت باغ یا گذاشتن گلدان در خانه، جهت نور خورشید را در نظر بگیرید. منطقه های که حداکثر یا حداقل نور در طول روز در دسترس است را بشناسید.
• گیاهان سایه دوست را زیر گیاهان بلندتر یا نزدیک دیوارها یا نرده ها بکارید تا در بیشتر ساعات روز در سایه بمانند. به یاد داشته باشید، این گونه های کم نور یا سایه دوست، در طبیعت، زیر سایه گیاهان دیگر رشد می نمایند.
• اگر نمی توانید سایه پیدا کنید، از پارچه های سایه دار، پرده های شفاف برای ایجاد محیط کم نور بهره ببرید.
• گیاهانی که احتیاج به نور کامل خورشید دارند باید در منطقه های بدون مانع کاشته یا قرار داده شوند. باید روزانه 6 تا 8 ساعت نور خورشید دریافت نمایند.
• می توانید نور طبیعی خورشید را با نورهای مصنوعی مانند LED، فلورسنت، رشته ای، سدیم پرفشار و متال هالید جبران کنید. هر کدام از این گزینه ها معایب و مزایای خاص خود را دارد، بنابراین مطمئن شوید که نوع مناسب را انتخاب نموده اید. برای استفاده از نورهای مصنوعی، باید روی مدت، شدت نور، کیفیت نور و فاصله از منبع تمرکز کنید.
• رنگ نور هنگام استفاده از منابع نور مصنوعی نیز اهمیت دارد. نور آبی، گیاهان فشرده با برگ های ضخیم فراوری می نماید، در حالی که نور قرمز، گیاهان بزرگ با ساقه های بلند فراوری می نماید.
• اجازه ندهید گرد و غبار روی سطح برگ جمع گردد. این مانع، ظرفیت جذب نور شما را کاهش می دهد، به این معنی که حتی اگر گیاه را در سطح نور مناسب نگه دارید، در واقع نور دریافت نمی نماید و باعث توقف رشد گیاه می گردد.

6. کوددهی نامناسب

درست مثل آب، باید تعادلی برای کودها پیدا کنید. کسانی که گیاهان آپارتمانی یا باغی نگهداری می نمایند، وسوسه می شوند که به امید رشد بهتر و داشتن گیاه قوی، به گیاهان خود بیش از حد کود بدهند.

اما این کار، بیشتر از اینکه خوب باشد باعث آسیب می گردد؛ زیرا در بیشتر موارد، گیاه را در برابر آفات یا بیماری ها آسیب پذیر می نماید. علاوه بر رشد آهسته یا توقف رشد گیاه، سایر علائم کوددهی بیش از حد شامل سوختگی لبه برگ، لبه های خشک و پژمرده شدن است.

نمک ها نیز در بالای سطح خاک جمع می شوند و جذب رطوبت را برای گیاه سخت می نمایند. کوددهی بیش ازحد می تواند آب های زیرزمینی را نیز آلوده کند.

با روش های زیر می توانید از این مشکل پیشگیری کنید:

• گیاهان را فقط در دوره های رشد فعال کود دهید؛ نه در خواب یا زمستان. هنگامی که گیاهان به طور فعال رشد نمی نمایند، هر چیزی که به خاک اضافه گردد در خاک باقی می ماند که می تواند به سرعت ریشه ها را بسوزاند.
• اگر در خصوص نسبت کود مطمئن نیستید، از نصف نسبت توصیه شده بهره ببرید.
• برای حفظ انرژی گیاه و یاری به بهبودی گیاه از آسیب کود، شاخ و برگ های مرده را جدا کنید.
• کودهای شیمیایی را با کودهای ارگانیک جایگزین کنید؛ زیرا سازگار با محیط زیست اند و مواد مغذی را به آرامی آزاد می نمایند که به جلوگیری از آسیب کوددهی بیش ازحد یاری می نماید.
• در خصوص احتیاجهای غذایی گیاهان خود تحقیق کنید. بعضی از گیاهان به فسفر بیشتری احتیاج دارند، در حالی که بعضی دیگر به نیتروژن بیشتری احتیاج دارند. بنابراین، اگر می خواهید از تغذیه نادرست جلوگیری کنید، انتخاب کودهای NPK مناسب مهم است. نسبت این مواد روی بسته بندی کودها درج شده است.
• گلدان خود را به یک فضای باز ببرید و آن را با آب بشویید تا نمک های اضافی کود حذف گردد. بعلاوه می توانید لایه رویی خاک را با خاک تازه گلدان تازه کنید یا خاک باغچه را با شلنگ شست وشو دهید تا از شر کود اضافی خلاص شوید.

7. آفت ها و بیماری ها

آفات یا بیماری ها می توانند مسائل جدی برای گیاهان مورد علاقه شما ایجاد نمایند. لیست بلندبالایی از آفات گیاهان آپارتمانی وجود دارد که ممکن است گیاهان فضای باز یا داخل خانه را آلوده نمایند. این حشرات یا آفات از شاخ و برگ، ریشه یا شیره گیاه تغذیه می ٰنمایند و رشد را کند می نمایند یا باعث توقف رشد گیاه می شوند.

درست مانند آفات، بیماری هایی که به وسیله باکتری های مضر یا پاتوژن ها منتشر می شوند نیز می توانند به گیاهان شما استرس وارد نمایند. بعضی از بیماری ها مختص هر گیاه و بعضی دیگر بیماری های رایج اند.

نکات زیر را برای مدیریت آفات و بیماری ها در نظر داشته باشید:

• اولین قدم در مدیریت بیماری (قارچی، ویروسی یا باکتریایی) یا آفات، پیشگیری از ابتلا است. گیاهان را به طور منظم در حین آبیاری، مه پاشی یا تمیز کردن آنالیز کنید. هر دو طرف برگ، گره های برگ و سایر منطقه ها پنهان را آنالیز کنید.
• بیشتر آفات به وسیله منبع خارجی ایجاد می شوند. بنابراین، باید گیاه، خاک و کود را از جای معتبر بخرید.
• گیاهان تازه خریداری شده را حداقل به مدت دو هفته از سایر گیاهان سالم جدا کنید تا هیچ بیماری و آفتی پخش نگردد. اگر گیاهان آلوده باشند، علائم در این دو هفته ظاهر می گردد.
• درمان های شیمیایی باید آخرین راهکار باشد؛ بعلاوه اگر گیاه به شدت آلوده باشد. اولین دفاع شما در برابر آفات و بیماری ها باید محصولات طبیعی مانند روغن چریش، روغن باغبانی، صابون ظرفشویی و… باشد.
• سالم نگه داشتن گیاهان در طول چرخه رشد، مقاومت آن ها را در برابر آفات و بیماری ها افزایش می دهد.
• قسمت های به شدت آلوده یا بیمار را هرس نموده و دور بیندازید. از بازیافت برگ های آلوده خودداری کنید.
• گردش هوا را خوب حفظ کنید و شاخ و برگ را برای مدت طولانی مرطوب نگه ندارید.

جمع بندی

گیاهان آپارتمانی و باغی به 7 علت عمده ممکن است دچار توقف رشد گیاه شوند. با نکاتی که بالاتر عنوان کردیم می توانید از گیاهان خود مراقبت کنید تا گلدان و باغچه ای زیبا و سرسبز داشته باشید.

منبع: Plantcareforbeginners